Menu
Tijdens Hemelvaartsnacht leek het met 4 graden wel winter. Mijn eerste kampeeravontuur van dit jaar. We stonden niet op een camping, maar op een veldje naast het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel. Tussen de tenten hingen spandoeken met teksten als ‘nooit meer buiten slapen’.
Deze column van Lysanne van de Kamp stond op 25 mei 2023 in het Nederlands Dagblad.
Vorig jaar sliepen de mensen hier namelijk wél buiten, soms wekenlang. Tenten waren niet toegestaan, douches waren niet aanwezig en de wc’s waren verstopt. Sommigen hadden niet eens een jas. Artsen zonder Grenzen moest noodhulp verlenen en belde op de eerste dag meerdere ambulances. Komende zomer zou dit drama zich zomaar kunnen herhalen.
Laatst ontmoette ik A., een Syrische leeftijdsgenoot. Hij woont op minder dan 2 kilometer afstand, in een oud kantoorpand dat dienst doet als tijdelijke opvanglocatie. Het is niet de eerste keer dat we dichtbij elkaar wonen. In 2014 vluchtte hij namelijk vanuit Syrië naar Turkije – precies in dezelfde periode waarin ik voor een halfjaar in Turkije studeerde. Het raakte me toen hij dat vertelde.
Hij kan zomaar een van de vluchtelingen zijn geweest die ik destijds in de ogen keek, waarna ik ben doorgelopen richting de universiteit, richting mijn toekomst-vol-mogelijkheden. In de negen jaren die sindsdien volgden ben ik afgestudeerd, getrouwd en zelfs alweer twee keer gewisseld van baan. Ik kocht een huis en mocht mama worden. Ik heb me ontwikkeld en voel me in de bloei van mijn leven.
Als ik dat vergelijk met hoe de afgelopen jaren er voor A. hebben uitgezien, maakt dat me stil. Voor hem waren het jaren-vol-onmogelijkheden. Het bleek onmogelijk om terug te keren naar zijn thuis(land) en onmogelijk om een nieuw leven op te bouwen in Turkije.
Turkije heeft al die jaren miljoenen Syrische vluchtelingen opgevangen. In het begin waren ze welkom, maar de afgelopen jaren is het tij gekeerd. De Turken hebben te maken met extreme inflatie en in economisch moeilijke tijden vangen de buitenlanders als eerste de klappen, in de vorm van discriminatie en geweld.
Vorig jaar verslechterde de situatie zo erg dat A. zich gedwongen voelde te vertrekken, op zoek naar een beter leven, terwijl hij zijn vrouw en zijn twee jonge kinderen achterliet in Turkije. Op de dag van zijn aankomst in Nederland moest hij buiten slapen en ‘dat was erg koud’. Via WhatsApp ziet hij nu zijn kinderen groeien.
Onderweg naar Ter Apel stond zijn gezicht me voor ogen. Toen viel het kwartje: je moet iets of iemand leren kennen voordat je erom geeft. En om iets of iemand te leren kennen, moet je eerst bereid zijn om diegene te zien. ‘Je naaste liefhebben als jezelf’ blijft een fantasie zolang je niet bereid bent degene in de ogen te kijken. Wat dat betreft is Ter Apel een strategisch gekozen plek: ver buiten het gezichtsveld van de meeste Nederlanders. Uit het oog, uit het hart.
Het is niet zo dat ik meedeed aan de protestactie in Ter Apel vanwege een stellige mening over hoe we de ‘asielcrisis’ in Nederland moeten aanpakken. Om eerlijk te zijn: ik heb geen idee. Ik zie de complexiteit en ik ben stiekem blij dat ik niet in de positie verkeer om met oplossingen te komen.
Toch denk ik de laatste tijd steeds vaker: wat is nou de echte crisis? Hebben we geen plek in ons land of hebben we geen plek in ons hart? Misschien is de eerste stap om tot oplossingen te komen wel de bereidheid om de mensen te zien. Als we allemaal de moeite zouden nemen om één van hen te leren kennen, dan zouden we een beeld krijgen van de mensen om wie het gaat. Dan geven we onszelf de kans ons hun lot aan te trekken. Wie weet ontstaat er dan wat meer ruimte in ons hart. En wie weet ook in ons land.