Hoe krijg je kerken en overheden warm voor het maken vaan duurzame keuzes? In gesprek met Ulan Garba Matta, oprichtster van een maatschappelijke onderneming gericht op eco-innovatie in Nigeria en één van de hoofdsprekers bij GroenGelovig 2023 op zaterdag 21 oktober in De Basiliek in Veenendaal. ‘Op dit moment richt de kerk zich vooral op het geven van morele leiding, maar het gaat om meer.’
Dit interview met Ulan Garba Matta werd geschreven door Christel Stelpstra verscheen eerder op de website van Tearfund.
In Jos, een stad in het midden van Nigeria, zorgt onzorgvuldige afvalverwerking voor grote problemen. Vooral in het regenseizoen worden deze zichtbaar. De buien spoelen het zwervende afval in een stroom richting een enorme vuilnishoop, die steeds verder groeit. Ulan besluit in 2016 over te gaan tot actie, maar blijkt dit niet zonder de kerk te kunnen.
‘Het gaat niet alleen om geestelijke leiding.’
– Ulan Garba Matta
Wat is precies de rol van de kerk in jullie werk?
‘De kerk heeft, ondanks haar beperkte vrijheid, veel invloed op jongeren. En daarmee ook op het werk van Jos Green Centre, de maatschappelijke organisatie die ik gestart ben. Al denk ik dat de kerk meer zou kunnen doen. Op dit moment richt de kerk zich vooral op het geven van geestelijke leiding, maar er is meer. Het zou ons enorm helpen als juist de kerk gaat aansturen op een duurzame levensstijl. Veel mensen zijn zich namelijk niet eens bewust van de problemen omtrent afvalverwerking.
Kerkleiders kunnen zich vanuit hun positie goed op deze problemen wijzen. Ze hebben het vertrouwen binnen de gemeenschap en kunnen veel invloed uitoefenen. Komend jaar worden er aan de universiteit verschillende predikanten in Jos opgeleid voor wie duurzaamheid een verplicht onderdeel in het curriculum is. Dat is voor ons een mooie stap in de goede richting!’
Het afval is een probleem in de stad. Welke rol speelt de lokale overheid?
‘Met de overheid werken we samen, op initiatief vanuit het Jos Green Centre. We wilden graag oude banners, die gebruikt waren voor evenementen, recyclen. Hiervoor hadden we toestemming nodig van de lokale overheid. De banners waren niet ons eigendom, maar de eigenaar zelf deed er niets meer mee. De overheid ging gelukkig akkoord, en zo hebben we van het materiaal boodschappentassen kunnen maken. Dit traject kostte behoorlijk wat moeite, omdat er niet gelijk de bereidheid om mee te werken. Maar uiteindelijk is het wel gelukt!’
‘Het idee van ‘afval’ bestaat hier niet.’
– Ulan Garba Matta
Hoe ga je om met tegenslagen in een samenwerking als deze?
‘We blijven het gesprek aangaan. Ook dragen we, wanneer die mogelijkheid er is, onderzoeken aan: onderzoeken die aantonen dat slechte afvalverwerking zorgt voor verschillende langetermijnproblemen. Problemen waar uiteindelijk de hele stad de dupe van is.
Soms moeten we in onze gesprekken weer helemaal terug naar waar het begon: de overproductie van plastic en ander afval. Voorheen was die productie er nauwelijks. In de lokale talen in Nigeria is er niet eens een woord voor ‘afval’. Simpelweg omdat het idee van ‘afval’ voor veel Nigerianen niet bestaat. De meeste dorpen hebben niet eens een stortplaats. Daar wordt namelijk al het afval gebruikt of verwerkt. Zo worden de leftovers van een maaltijd gedeeld met de buren.
Deze mentaliteit, die ons eigen is, dragen we aan bij de overheid om aan te tonen wat er op sommige plekken gebeurt helemaal niet in lijn met dit principe is.’
‘Samen zoeken naar een oplossing zorg voor een gevoel van saamhorigheid.’
– Ulan Garba Matta
Op 21 oktober spreek je op GroenGelovig en vorig jaar was je nog in Groningen.
‘Dat klopt. Ik mocht in november aanwezig zijn bij de opening van Happietaria Groningen. Ik heb toen met verschillende jongeren kunnen spreken. De mogelijkheid om opnieuw op Nederlandse bodem het gesprek aan te gaan vind ik erg waardevol. Ik heb kunnen delen over de impact van klimaatverandering op Nigeria, en dan in het bijzonder op onze stad Jos. Dat wij de gevolgen ervaren van wat er in het westen gebeurt, weten veel jongeren niet. Passie voor het oplossen van een probleem ontwikkel je pas als je volledig begrijpt welke schade er eigenlijk wordt toegebracht. Samen zoeken naar een oplossing zorgt voor een gevoel van saamhorigheid. Dat vind ik het mooiste wat er is. En ik mag de uitwerking van die oplossing dan ook nog eens van dichtbij zien.’
Wil je Ulan live horen spreken?
Kom dan op 21 oktober naar Groengelovig. Laat je inspireren door prikkelende speeches, ontdek de laatste ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en ontvang theologisch onderwijs over ecologische gerechtigheid.
GroenGelovig
GroenGelovig is een initiatief van Tearfund in samenwerking met A Rocha Nederland, CGMV, Christelijke Hogeschool Ede, ChristenUnie, Evangelische Omroep, GroeneKerken, Hogeschool Viaa, Kerk in Actie, Laudato Si’, Micha Nederland, MissieNederland en Nederlands Dagblad.