Milieucrisis: wat is er aan de hand en waarom is dat belangrijk?

planetaire grenzen milieucrisis

Wat is er aan de hand qua milieucrisis? En hoe erg is dat eigenlijk? Op deze pagina vind je lees-, kijk- en luistertips om je verder te verdiepen in dit onderwerp. Heb je zelf nog aanvullende tips? Laat het gerust weten.

Goed om te weten: we gebruiken de term ‘milieucrisis’ als verzamelnaam voor de verschillende ecologische crises waarmee we te maken hebben, want het gaat om meer dan alleen klimaatverandering.

Planetaire grenzen

De Zweedse wetenschapper Johan Rockström kwam in 2009 met het planetaire grenzen model. In totaal zijn er negen planetaire grenzen vastgesteld waarbinnen de mensheid moet opereren om de aarde niet uit balans te brengen. Het gaat om de volgende grenzen:

  1. Klimaatverandering: de opwarming van de aarde.
  2. Uitsterving: het verlies van biodiversiteit.
  3. Het sluiten van de stikstof– en fosforkringloop.
  4. Het gat in de ozonlaag.
  5. Oceaanverzuring.
  6. Zoetwaterschaarste.
  7. Landgebruik: dit gaat over de gezondheid van onze bodem.
  8. Chemische verontreiniging van toxische stoffen en plastics.
  9. Luchtvervuiling.

Veel grenzen zijn al overschreden of worden bijna overschreden. Dit betekent heel concreet dat we de ecologische voorwaarden voor het leven op aarde aan het ondermijnen zijn. En dat heeft verschrikkelijke gevolgen, op allerlei manieren, overal ter wereld.

Klimaatverandering uitgelicht

Klimaatverandering is het aspect van de milieucrisis dat de meeste aandacht krijgt. Hierbij is het goed om te weten dat het ‘weer’ en het ‘klimaat’ niet hetzelfde zijn. Het weer kan van dag tot dag verschillen en is daarom op de lange termijn niet goed te voorspellen. Het klimaat gaat over het gemiddelde weer van 30 jaar en is daarmee minder variabel. Het klimaat kan veranderen door natuurlijke facturen, zoals vulkaanuitbarstingen en zonnevlekken, maar sinds tweehonderd jaar is de mens de grootste veroorzaker van klimaatverandering.

De door de mens veroorzaakte klimaatverandering ontstaat doordat we met onze CO2-uitstoot steeds meer ‘broeikasgassen’ in de atmosfeer brengen. Broeikasgassen zorgen ervoor dat de warmte van de zon op aarde wordt vastgehouden. Hoe meer broeikasgassen er in de lucht zitten, hoe meer de aarde opwarmt. Broeikassen komen bijvoorbeeld in de lucht door aardolie, aardgas en kolen.

De opwarming van de aarde is problematisch, omdat het negatieve gevolgen heeft voor allerlei systemen die het leven op aarde mogelijk maken. De weersomstandigheden worden extremer qua droogte, regenbuien, hittegolven en stormen. Hierdoor mislukken de oogsten sneller en vaker. Steeds meer gebieden krijgen te maken met verwoestijning, verzilting, bosbranden of overstromingen. Zoet drinkwater wordt schaarser. De oceanen verzuren. En door al dit soort veranderingen binnen ecosystemen kunnen vele plant- en diersoorten het niet meer volhouden.

Wat het extra spannend maakt, is het risico op ‘tipping points’. Zo’n kantelpunt houdt in dat de veranderingen onomkeerbaar zijn en zichzelf gaan versnellen, zonder dat wij er als mensen nog invloed op kunnen hebben. In dit filmpje van de NOS meer uitleg hierover:



Er vindt veel onderzoek plaats naar klimaatverandering en de belangrijkste onderzoeken worden ook nog gecheckt door het ‘Intergovernmental Panel on Climate Change’. Dit panel bestaat uit honderden experts uit de hele wereld.

Drie boekentips over de milieucrisis

Voor meer kennis over de milieucrisis kun je bijvoorbeeld deze boeken lezen:

  • 1. David Wallace-Wells – De onbewoonbare aarde
  • 2. Greta Thunberg – Het Klimaatboek
  • 3. Jelmer Mommers – Hoe gaan we dit uitleggen. Onze toekomst op een steeds warmere aarde

Podcasttip

Heb je de podcast Eerste Hulp bij Uitsterven al geluisterd? Een geweldige podcast, gemaakt door Micha-partner Cordaid. In de zes afleveringen van deze ‘spoedcursus’ praten Carice van Houten en Sieger Sloot je bij over de huidige klimaat situatie, het fixen van kapotte systemen en hoe je op zoek gaat naar jouw eigen superpower.

Een podcast die met veel humor het beest in de bek kijkt, bezorgde Nederlanders (“BN’ers”) én experts aan het woord laat en vol met tips zit om zowel de aarde als je hoofd koel te houden.

Lees ook …

Bekijk ook onze andere artikelen over schepping en klimaat.

Gerelateerd