Menu
Deze column van Lysanne van de Kamp over de Micha Zondag 2023 stond op 13 oktober 2023 in het Nederlands Dagblad.
‘Ik begin eraan gewend te raken dat ik gehaat word’, schreef de christelijke klimaatwetenschapper Katharine Hayhoe. ‘Niet om iets wat ik gedaan heb, maar om wat ik vertegenwoordig.’ Communist, linkse mongool, idioot, Izebel, leugenaar en hoer; hogepriesteres van de klimaatcultus en dienares van de antichrist – voor al die dingen wordt ze uitgemaakt, door medechristenen.
In haar boek Hoop voor de aarde legt Hayhoe uit dat wetenschappers goed kritiek kunnen verdragen. ‘Als een collega het met mijn ideeën oneens is, word ik daardoor gemotiveerd om meer en betere data te verzamelen. (…) Maar wat word ik verondersteld te doen als ik voor ‘klimaathoer’ word uitgemaakt – op de een of andere manier bewijzen dat ik dat niet ben?’
Ik vind het een spannende week. Komende zondag houden vele kerken in Nederland een themadienst over klimaatrechtvaardigheid en hoe dat raakt aan naastenliefde. Het kerkenpakket wat daarvoor beschikbaar is, gaat vooral over de naastenliefde voor onze medemensen in het mondiale Zuiden, die op dit moment veel meer lijden door klimaatrampen dan wij.
Maar nu aanstaande zondag steeds dichterbij komt, merk ik dat ik in toenemende mate nadenk over de naastenliefde tussen kerkgenoten onderling. Zal het ons lukken een gesprek van hart tot hart te voeren? Ik hoop dat het ons lukt te focussen op de dingen die ertoe doen.
Ik hoop dat we niet vervallen in de eindeloze discussies over feiten en cijfers. Op een bepaalde manier is het minder interessant wat de oorzaak is van de wereldwijde droogte, overstromingen, aardbevingen, zeespiegelstijging, bosbranden, enzovoorts. (Komt het door CO2-uitstoot? Is het een plan van de superrijken? Komt het voort uit de woke-ideologie?) Het is interessanter om de gevolgen met elkaar te bespreken, en of christenen daar iets in te betekenen hebben. In geval van hongersnood, armoede of rampen, wat is dan naastenliefde? Nogmaals: ongeacht de oorzaak. Dat móét toch hopelijk wel een gesprek zijn dat we met elkaar willen voeren?
Op dezelfde manier kunnen we vervallen in een zoektocht naar daders. We kunnen praten over ‘zij’, een abstracte bundeling mensen, organisaties en partijen. Maar wat als we het gaan hebben over ‘wij’? Wat is onze roeping? Welke rol hebben wij te spelen? Getuigen onze verlangens van naastenliefde? En ons gedrag? En ons gebed? En hoe krijgt ons gebed gestalte in ons dagelijkse leven?
‘Wat als we de kerk zien als oefenplaats om te leren praten en bidden met medemensen met wie we het waarschijnlijk oneens zijn?’
Verder kunnen we het hebben over de toekomst. Over hoe alles ooit beter of juist slechter zal worden. Maar wat als we stilstaan bij het hier-en-nu? Wat is er nu aan de hand, dichtbij of ver weg? Wat heeft God daarin tegen ons te zeggen? Wat ligt op dit moment in onze macht als we onze naasten willen liefhebben als onszelf?
We kunnen een gesprek voeren over hoe vervelend polarisatie is. Of juist een gesprek over hoe onuitstaanbaar het is als christenen absurd ver meegaan in een cultuur die getuigt van wreedheid, wantrouwen, hebzucht en verslaving. Maar wat als we de kerk zien als oefenplaats om te leren praten en bidden met medemensen met wie we het waarschijnlijk oneens zijn? De kerk is immers een van de weinige plekken waar een politicus, een boer en een klimaatactivist zomaar met elkaar in dezelfde ruimte kunnen zitten. Bovendien is de kerk bij uitstek een plek waar onze eigen mening even niet het middelpunt van onze aandacht hoeft te zijn. Dat zou toch kansen moeten bieden.
Wie weet worden we dan verrast of geraakt door de ervaringen, invalshoeken, ideeën, argumenten, overtuigingen en beleving van een ander … Of, beter nog: door het fluisteren van God in de stilte. Ik hoop het. Ik gun het ons.
Het thema van de Micha Zondag 2023 is: klimaatrechtvaardigheid = naastenliefde. De titel van het kerkenpakket is ‘thuis op plaatsen zonder hoop‘.