Menu
In dit interview vertelt Margje Schenderling over haar scheppingsrouw. Je leest een ingekorte versie van het interview dat is opgenomen in het boek Scheppings(t)rouw.
Sinds enkele jaren ervaar ik gevoelens van rouw om de schepping. Er was niet één concreet moment waarop het begon, alhoewel ik me wel enkele momenten herinner waarop het erin hakte. Bijvoorbeeld toen ik een artikel las over bijensterfte. Toen dacht ik: bijen zijn zo essentieel, dit kan niet goed gaan.
Een ander moment was toen er voor mijn neus bomen gekapt werden. Ik kon het wel uitschreeuwen: ‘Laat ze staan, we hebben ze nodig!’ Het voelt regelmatig alsof we met z’n allen op een richeltje lopen. Het evenwicht is wankel. Het beklemt me als de lente weer eens te warm is en de zomer weer eens te droog. Op zulke momenten overheerst de machteloosheid. Vallen we van de richel af? Ik houd mijn hart vast.
Het zou goed zijn als we elkaar beter weten te vinden als christelijke ouders met klimaatrouw. Ik heb persoonlijk veel behoefte aan mensen om me heen met wie ik mijn zorgen en verdriet kan delen. Ik weet dat het klimaatthema ook bij andere ouders leeft, maar waar zijn zij dan? Waar vind ik hen? Ik heb ze nog niet echt gevonden.
Er is zo veel aan de hand in de wereld, soms kan ik alleen nog maar huilen. Dan denk ik aan de Bijbeltekst ‘zalig zij die treuren’. Huilen is iets goeds, daar ben ik van overtuigd. Net zoals we de monniken niet zien bidden achter dikke kloostermuren, zo zien we ook de huilende moeders niet. Ze huilen omdat ze voelen hoe de aarde zucht. Ze huilen om de toekomst van hun kinderen. Het is goed dat moeders huilen.
Gek genoeg voel ik me het meest verdrietig op de momenten waarop ik iets moois zie in de natuur. Op een dag zag ik een prachtige bloemenweide. Ik kon niet genieten. Ik voelde alleen maar het verlies van alle natuur die we verloren zijn of nog gaan verliezen. Op zulke momenten vind ik houvast in Gods belofte van een vernieuwde aarde.
Ook Psalm 32:8 vind ik prachtig. ‘Op jou rust mijn oog’, staat er. Als ik wankelend over het smalle richeltje het juiste levenspad probeer te vinden, ziet God dat. Het is tweerichtingsverkeer: ik richt mijn ogen naar de hemel en God ziet mij hier op de aarde. God ziet mij. Ons. Alles. Alles wat sterft, zelfs als het verder door niemand gezien is, is door God gezien en wordt door God bewaard tot de laatste dag.
Op die dag beseffen wij mensen pas ten diepste wat we onze medeschepselen hebben aangedaan. Ik zie voor me hoe de varkens die in de Nederlandse bio-industrie hebben geleefd, getroost zullen worden. Bij alles wat verloren gaat, weet ik: het is gezien en het wordt bewaard, zodat God er op een later moment recht over kan spreken.
Als mensen onwetend zijn, denk ik: het is toch logisch dat we nu te maken krijgen met ecologische crises? Het staat zo duidelijk in de Bijbel: als we Gods wetten niet volgen, droogt het land uit. Het zit in de natuurwetten. Als God de schepping vernieuwt, zullen we zien hoe alles met elkaar verbonden is. Dan zullen ons de schillen van de ogen vallen. Ik probeer dat nu al mee te maken, schil voor schil.
Ik denk niet lichtzinnig over de toekomst van mijn kinderen. Ik realiseer me vaak hoe anders de wereld eruit zal zien voor hen. Een belangrijke waarheid is voor mij dat liefde altijd samengaat met verlies en rouw. De meeste mensen willen liefde zonder de rouw, maar zo is het leven niet. Het kan niet alleen maar mooi zijn. Juist vanwege mijn liefde voel ik verdriet. Telkens wanneer ik me verdrietig voel over de toekomst van mijn kinderen, denk ik: daar moet ik dan ook maar gewoon om rouwen.
Qua opvoeding hoop ik mijn kinderen te leren dat ze altijd de verbinding blijven zoeken. Zowel de verbinding met hun eigen emoties als de verbinding met andere mensen – óók als je elkaar kwetst of niet begrijpt. Ze kunnen alleen op een gezonde manier met hun gevoelens leren omgaan als hun gevoelens er mogen zijn. Ze mogen gerust zeggen: ‘Ik vind dit stom. Ik wil niet meedoen.’
Nu Daniël vier jaar oud is en naar school gaat, beginnen de waarom-vragen. Waarom hebben wij geen auto en andere mensen wel? Dan leggen wij uit dat auto’s de lucht vies maken. Als ouders laat je veel zien via je leefstijl, via kleine en grote dingen. Hij ziet dat ik kapotte spullen zo veel mogelijk probeer te repareren en dat ik mijn eigen zeep maak. Zo leert hij dat het ook anders kan.
Laatst namen we Daniël mee naar een klimaatmars. We legden uit: ‘We gaan protesteren omdat mensen de lucht vies maken.’ Na afloop begeleidden we hem om de gebeurtenis emotioneel te verwerken. ‘Laten we een tekening maken over wat we hebben gedaan vandaag, en hoe je dat vond.’
Het christelijke verhaal van kruis en opstanding, van een cyclus die steeds weer terugkomt, heeft mij altijd grond onder de voeten gegeven. Dat gun ik mijn kinderen ook. Laatst kwam Daniël verdrietig thuis, want hij had op school gehoord dat alle planten doodgaan. Ik zei: ‘Lieverd, daar kan ik ook om huilen. Zullen we morgen zaadjes in de grond doen voor nieuwe plantjes?’ De volgende dag maak ik er dan een genietmoment van. Een moment van opstanding.
Margje is kunstenares en is getrouwd met Paul. Ze hebben een zoontje (Daniël van 4 jaar oud) en op het moment van dit interview verwachtten zij hun tweede binnen enkele weken.