Menu
Valt het u ook op dat het aantal gesprekken over het einde van de wereld toeneemt? Dat is niet zo gek, want zowel de frequentie als de urgentie van onderzoekers die aan de bel trekken, lijkt met de dag te groeien. Vele diersoorten zijn ernstig bedreigd of al uitgestorven, en nu de mensheid zelf in het geding komt, lijkt de boodschap eindelijk te landen: deze eeuw nog riskeren we een wereldwijde ecologische ineenstorting. Het gaat niet meer over de toekomstige generaties, maar over onszelf.
Deze column van Lysanne van de Kamp stond op 16 juni 2022 in het Nederlands Dagblad.
Het ‘planetairegrenzenmodel’ geeft inzicht in hoe het er op dit moment voorstaat met onze aardbol. Net als bij een stoplicht maken de kleuren groen, oranje en rood zichtbaar in hoeverre we de grenzen van onze planeet overschrijden. Een van de negen planetaire grenzen is de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer. Klimaatverandering, u hebt er vast al weleens over gehoord. Maar er zijn dus nóg acht probleempjes met catastrofale gevolgen. En dat de wereld over een niet al te lange tijd onleefbaar wordt, valt inmiddels niet meer te ontkennen.
Sinds vorig jaar kleuren zes van de negen planetaire grenzen dieprood, waaronder het onderdeel ‘chemische verontreiniging’: de hoeveelheid onnatuurlijke (gif)stoffen die in het milieu terechtkomen. Plastic, radioactief afval, maar ook huis-tuin-en-keukengif zoals chloor, antibiotica, verf en bespoten groenten. Over de gevolgen is nog lang niet alles bekend, maar een greep uit de schrikbarende onderzoeksresultaten: microplastics in ons drinkwater en in ons bloed, massale insectensterfte, verminderde weerstand, toename van kanker en hormonale disbalansen.
‘De apathie van christenen stelt teleur.’
– Lysanne van de Kamp
Ik bespaar u de rest, want ik vind – net als u waarschijnlijk – alleen dit ene punt al ellendig genoeg. Bovendien is het vermoeiend om elke dag over weer een ander onheilspellend vooruitzicht te lezen. Maar toch … Hoe moet en wil ik me hier dan toe verhouden? Om me heen zie ik drie verschillende reacties: apathie, wanhoop en hoop.
De apathische mensen ontkennen de realiteit, zwakken het af of zijn onrealistisch optimistisch. Of ze weten wel hoe erg het allemaal is, maar gaan al snel over tot de orde van de dag. Het stelt me erg teleur als christenen apathisch reageren. Hoe kan het ons nou niet tot in het diepst van onze ziel raken dat Gods schepping zo lijdt?
Wanhopige mensen zijn het vertrouwen kwijt dat het nog goed komt, en hebben geen hoop op een Redder. Hun reactie is vechten (controle), vluchten (verdoving) of bevriezen (depressie). Hebben we als christenen voldoende oog voor de groeiende ‘trend van wanhoop’ in de samenleving?
De derde houding betreft hoop – wat mij betreft de houding die wij als christenen moeten oefenen. Hoop is namelijk veel meer dan vertrouwen dat het goed komt. Hoop is een deugd; een geestelijke oefening. Augustinus zei: ‘Hoop heeft twee dochters: woede en moed. Woede, zodat wat niet hoort te gebeuren, niet gebeurt. En moed, zodat wat wel moet gebeuren, gebeurt.’ Hoop maakt daadkrachtig.
Volgens mij leven we in een tijd waarin de wereld meer behoefte heeft aan hoop dan ooit tevoren. En daarmee is het relevanter dan ooit om als christenen die woede en die moed te voelen; die daadkracht te hebben.
Onze hoop geeft dat wij aan de duistere toekomstscenario’s kunnen denken zonder de moed te verliezen. Want is de Bijbel niet een boek vol met verhalen over de meest verschrikkelijke doemscenario’s, waarbij niet de ondergang, maar juist Gods redding de essentie van de boodschap is?
Die redding kwam altijd op het moment dat de mensen dachten dat het te laat was. Van de bevrijding uit Egypte tot aan het beloofde land, en van de storm op het meer tot aan de opstanding van Jezus. We kunnen allerlei rampscenario’s niet meer ontvluchten, maar we kennen het grotere plaatje en de rode draad van het verhaal. We weten al hoe het afloopt. Laat dat ons hoopvol maken: boos, moedig en daadkrachtig.
Lees meer over schepping en klimaat.