Menu
We hebben een wapenindustrie nodig. We moeten scholieren mentaal voorbereiden op het mogelijke scenario van een Derde Wereldoorlog. We moeten weten dat vrede eerder een uitzondering dan de regel is. We moeten in Europa weer meer denken in termen van macht. Want tja, als Europa de macht niet grijpt, dan doen Amerika, Rusland en China het wel.
Deze column van Lysanne van de Kamp over zachte krachten stond op 1 maart 2024 in het Nederlands Dagblad.
De afgelopen weken zag ik tientallen van dit soort berichten voorbijkomen. Het overkoepelende thema: de ‘noodzakelijke’ voorbereidingen op oorlog. Het maakt me allemaal vreselijk ongelukkig. Het klopt niet. Het mag niet kloppen. Macht, haat en geweld kunnen nooit het antwoord zijn, want het zijn lege, misleidende en onrealistische utopieën.
Oorlog is denken in winnaars en verliezers. Waarom kiezen we niet voor het alternatief, om onszelf te oefenen in verbondenheid en harmonie? Het gebrek daaraan maakt de wereld kapot – letterlijk. Een Derde Wereldoorlog gaat per definitie ten koste van zowel de ander als onszelf. Waarom kiezen we niet voor het alternatief, om zo veel mogelijk tijd, energie en geld te stoppen in het herstel van zowel de ander als onszelf?
We kunnen dit helaas niet van de steeds extremistischer wereldleiders verwachten, maar des te meer zouden we zelf gemotiveerd moeten zijn. Hoe mooi zou het zijn als we juist nu (aan onze kinderen) leren wat empathie is, en een leven in verbondenheid als tegenhanger van de simplistische stereotyperingen waarmee we mensen indelen als vriend of vijand.
De keuze waarop wij onze aandacht richten is cruciaal. Hoe meer we praten over een Derde Wereldoorlog, hoe meer we massaal gewend raken aan het idee. Én hoe meer we de aantrekkingskracht ervan voelen, terwijl we onszelf er op ieder moment aan moeten herinneren dat oorlog per definitie het minst aantrekkelijke scenario is.
We zijn eraan gewend dat de aandacht in conflicten uitgaat naar de agressors. Naar de dictators en hun legers, de ‘slechteriken’ en de ‘slachtoffers’. Naar de dreigementen, naar de mensen die in de camera’s huilen en schreeuwen, naar bloedige taferelen. Horror trekt aan. Maar het is niet wat we nodig hebben. Liever dan een verhaal over het Israëlische leger versus Hamas lees ik een verhaal over de vredestichters en de hulpverleners in zowel Israël als Gaza. De mensen die ondanks alles blijven kiezen voor de liefde – want die mensen zijn er.
Dit zijn de mensen die weigeren een heel volk te simplificeren tot vijand. Dit zijn de mensen die zijn blijven bidden, hopen, strijden voor herstel – vaak zonder dat zij in een machtspositie zitten en waarschijnlijk tegen beter weten in. Dit zijn de hoopbrengers die de wereld nodig heeft, de strijders die onze aandacht verdienen, die geld moeten krijgen voor hún ideeën, die de krantenkoppen zouden moeten domineren.
Er bestaat een term voor zulke mensen: ‘zachte krachten’. Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog schreef Henriëtte Roland Holst-van der Schalk daar een gedicht over, getiteld: de zachte krachten zullen zeker winnen (1918). Ik heb het uitgeprint en boven mijn bureau gehangen:
De zachte krachten zullen zeker winnen
In ’t eind – dit hoor ik als een innig fluistren
In mij: zo ’t zweeg zou alle licht verduistren
Alle warmte zou verstarren van binnen.
De machten die de liefde nog omkluistren
Zal zij, allengs voortschrijdend, overwinnen,
Dan kan de grote zaligheid beginnen
Die w’als onze harten aandachtig luistren
In alle tederheden ruisen horen
Als in kleine schelpen de grote zee.
Liefde is de zin van ’t leven der planeten,
En mense’ en diere’. Er is niets wat kan storen
‘t stijgen tot haar. Dit is het zeekre weten:
Naar volmaakte Liefde stijgt alles mee.