‘Scheppingsrouw’ bestaat uit emoties als verdriet, boosheid, angst, ontkenning en wanhoop als gevolg van de klimaatcrisis. Iedereen beleeft dit anders en er bestaat ook geen handboek om met dit soort emoties om te gaan. Het is dus ook persoonlijk wat voor jou wel of niet werkt. Toch delen we graag wat tips met je waar je iets aan kunt hebben.

De onderstaande 3 tips komen uit Scheppings(t)rouw. In het boek worden de tips uitgebrieder behandeld en zijn in totaal 7 tips te vinden.

1. Geef je scheppingsrouw de ruimte

Allereerst is het belangrijk om te weten dat het begrijpelijk en redelijk is om scheppingsrouw te ervaren. Rouw is een normale reactie in een situatie van verlies. Het is eerder abnormaal als je niet rouwt wanneer je de ecologische verliezen tot je door laat dringen.

Clive Hamilton, de auteur van het boek Requiem for a Species: Why We Resist the Truth about Climate Change, noemt de momenten waarop deze verliezen tot je doordringen onontkoombaar traumatisch. Als je dit niet zo beleeft, doorgrond je volgens hem het probleem niet, ‘want dat is immens groot en transformerend: het verkregen inzicht verandert je stemming, het vult je geest, het verandert het behang van je leven’.

Het is ongezond als we onze emoties vermijden en het is ook ongezond als we erin verdrinken. Ik las ergens dat je het kunt zien als een roeiboot: je hebt beide riemen nodig om vooruit te komen. Soms moet je jezelf toestaan om de emoties te voelen en te uiten, en op andere momenten is het beter om afleiding te zoeken door bijvoorbeeld iets leuks te gaan doen.

‘Coping’ is de manier waarop we met onze emoties omgaan. Er bestaan allerlei ongezonde vormen van coping, zoals alcohol drinken, drugs gebruiken, shoppen en emotie-eten. Er bestaan ook gezonde vormen van coping, zoals sporten, muziek maken of dansen, praten, bidden, huilen of andere emoties uiten. Bij de ongezonde vormen van coping zijn we vaak bezig om onze leegte te vullen. Hierbij komt er iets van buiten naar binnen, maar zonder dat het ons daadwerkelijk vult. Bij de gezonde vormen van coping maken we een tegenovergestelde beweging (van binnen naar buiten): we zijn bezig om onze last kwijt te raken.

Neem huilen. Als we huilen puur als een biologisch proces bekijken, kunnen we al zien hoe gezond het is om het af en toe te doen. Als je huilt, wordt de aanmaak van endorfine gestimuleerd. Dit hormoon wordt ook wel het gelukshormoon genoemd. Dit is waarom je je na een huilbui vaak een stuk beter voelt. Dus: gooi het eruit. Dat helpt.

2. Heb oog voor je ziel

Als we in onze woede wijzen naar bedrijven en overheden doen we iets belangrijks, maar het is niet helend voor onszelf. Als we van de daken schreeuwen dat ons gedrag verbonden is aan de uitbuiting van de aarde en schending van mensenrechten, dan is dat een belangrijke boodschap, maar het brengt geen heling voor onze ziel. Dus laten we het eerst daarover hebben: wat moeten we met onze scheppingsrouw? Wat is helend? Heilzaam?

Als je op een willekeurig moment aan iemand vraagt wat hij of zij ten diepste nodig heeft, dan is de kans groot dat diegene meer behoefte heeft aan empathie (zoals een knuffel) dan aan kennis of informatie. Ieder mens heeft ten diepste emotionele en spirituele behoeftes die wezenlijker en belangrijker zijn dan dat wat onze tijd doorgaans in beslag neemt. Natuurlijk voelt het lekker als onze takenlijst afgewerkt is of het huis opgeruimd is, maar laten we eerlijk zijn: dat is niet wat we ten diepste nodig hebben. Daarom mogen we meer aandacht hebben voor de behoeftes van onze ziel.

Oefen je daarom in geestelijke oefeningen zoals gebed, meditatie, vasten, stilte, biecht, eenvoudige leefstijl, dienen, studeren (uit de Bijbel), geestelijke begeleiding en vieringen. Geestelijke oefeningen helpen ons om te groeien in geloof en in geestkracht – twee dingen die we hard nodig hebben in deze tijd.

3. Leef voor iets wat groter is dan jezelf

Een belangrijke vraag om over na te denken: voor wie of wat leef je eigenlijk? Leven we voor ons eigen geluk of ons zelfbehoud? Of leven we om lief te hebben? Dit laatste is leuker en belangrijker dan ‘de wereld redden’ (met alle abstracte en complexe wereldproblematieken) of ‘onszelf redden’ (waarbij we gemakkelijk in paniek raken als de dreigingen te groot worden).

Liefhebben is concreet, vervullend en behapbaar – in ieder geval behapbaarder dan de wereld redden. We kunnen er op ieder moment en op iedere plek mee aan de slag. Een leven lang. Wanneer we de liefde voor ogen houden, verplaatsen we onze aandacht van onze bezorgdheden naar iets wezenlijks. De liefde doet ertoe. De liefde vergaat nooit.