Vorige week publiceerde de Wereldraad van Kerken (WCC) het handboek Hoop voor kinderen door klimaatrechtvaardigheid. Dit handboek is bedoeld om kerken te helpen bij het aanspannen van rechtszaken tegen vervuilende bedrijven. Maar horen kerken zich wel in te laten met juridische acties? Micha Nederland en vier andere christelijke organisaties vinden van wel.

Gerechtigheid als levensopdracht

Harmen Niemeijer-Scheffer (Micha Nederland): ‘Ik ben blij met deze uitnodiging van de WCC aan kerkelijke organisaties om rechtszaken aan te spannen. Het past bij onze Bijbelse roeping tot gerechtigheid – wat niet bedoeld is als vrijblijvend idealisme, maar als een fundamentele levensopdracht. Door de geschiedenis heen hebben kerken zich ingezet om onrecht te bestrijden. In een rechtsstaat biedt juridische actie (of het ondersteunen daarvan, of het instemmen daarmee) een manier om concreet invulling te geven aan deze roeping.’

De basale rechten van onze naasten

‘Klimaatrechtvaardigheid gaat erover dat de meest basale mensenrechten van onze naasten op verschrikkelijke manieren worden geschonden’, vult Kees Gootjes (De Nieuwe Beurskoers), aan. ‘Juist de meest kwetsbare mensen lijden het zwaarst onder extreme droogte, overstromingen en vervuiling – dat gaat over leven of dood.

Rechtszaken kunnen leiden tot structurele veranderingen. Stel je voor dat machtige bedrijven niet langer ongestoord hun gang kunnen blijven gaan met het onrechtmatig uitbuiten en uitputten van mens en milieu? En stel dat we als kerken het lijden van onze naasten in het mondiale Zuiden op deze manier kunnen voorkomen of verlichten? Stel je voor dat Gods liefde op die manier meer zichtbaar wordt in de economie?’

Zorg voor de schepping concreet maken

Annemarthe Westerbeek (A Rocha Nederland): ‘Wat wel of juist niet kan in het tegenhouden van grote bedrijven en vervuilers is best een ingewikkeld vraagstuk. Het is begrijpelijk als kerkelijke gemeenschappen zich afvragen hoe ver ze kunnen gaan en wie je als kerk vertegenwoordigt. Vaak resulteert dit in niets doen en in het afwenden van de verantwoordelijkheid. Dankzij het handboek van de WCC worden veel lastige kwesties uit handen genomen. Dat biedt kansen om zorg voor de schepping en solidariteit met mensen in kwetsbare omstandigheden concreet te maken.’

Door gebed ontstaan

De organisaties benadrukken dat het natuurlijk niet betekent dat elke geloofsgemeenschap direct een rechtszaak aan moet spannen of mede-eiser moet worden. Er zijn allerlei manieren om je in te zetten voor mensenrechten en zorg voor de schepping. Dus wanneer kies je voor een rechtszaak? Carla Dik-Faber (GroeneKerken): ‘Frederique Seidel, de WCC-programmaleider, vertelde dat dit handboek in en door gebed is ontstaan. Dat raakte me. Laten we in gebed zoeken naar Gods wil hierin en dat wil ik dan ook aan kerkelijke organisaties en kerkgangers meegeven: bid ervoor en vraag aan God of en hoe je betrokken kunt raken bij een rechtszaak.’

Bijdragen aan systeemverandering

Lieke Wijma (Christian Climate Action): ‘In kerken spreken we vaak over individuele gedragsverandering of veranderingen op gemeenschapsniveau. De WCC schept nu ruimte om bij te dragen aan grotere, systemische veranderingen. Ik zie veel kansen voor kerken om hieraan mee te werken, zoals het mobiliseren van kerkgangers om mede-eiser te worden.’

Gehoorzaamheid

Ten slotte benadrukken de organisaties dat een rechtszaak niet enkel draait om het resultaat. Misschien verandert een uitspraak niets of weinig, en blijft er schade aan de schepping bestaan. Dan is het alsnog mooi dat christenen zich hebben uitgesproken voor gerechtigheid en naastenliefde. Immers, uiteindelijk is het niet onze taak als christenen om de wereld te herstellen, want dat zal God zelf doen, maar om trouw en nederig mee te werken aan hoe God de wereld bedoeld heeft.