Onderstaande tekst is een transcriptie van de bijdrage van Eva Mabayoje, directeur van Stichting Present Den Haag, tijdens onze Inspiratiewebinar 3 oktober 2024 in aanloop naar de Micha Zondag. Je kunt de bijdrage ook beluisteren als podcast.
Als u 20 jaar geleden tegen mij had gezegd dat ik hier zou staan als een soort advocaat van vrijwilligerswerk, dan had ik u niet geloofd. Ik ben niet opgegroeid in de kerk. Dat is denk ik een grote vindplaats van veel vrijwilligers, vanwege het omzien naar elkaar en naar de samenleving. Ik ben opgegroeid thuis met ouders die in de voetbalvereniging of de hockeyvereniging heel actief waren, andere vindplaatsen voor veel vrijwilligerswerkers in Nederland. Nou denk ik echter dat die twee groepen elkaar niet per se heel goed kennen.
‘Er wordt al zoveel gedaan en vaak zonder daarbij op de trom te slaan.’
Rond mijn 20e werd ik wel christen en ging ik redelijk tegelijk de politiek in. Ik meldde mij aan bij de ChristenUnie en ik verwonderde mij keer op keer over wat er allemaal door veel van de christenen, al dan niet in georganiseerd verband, in de samenleving wordt gedaan. Zowel toen, maar ook nog steeds nu. Zeker ook in de afgelopen jaren dat ik bij present Den Haag aan het werk ben, zie ik dat terug. Er wordt al zoveel gedaan en vaak zonder daarbij op de trom te slaan. Maar goed, misschien is het zo, dat we toch een aantal blinde vlekken hebben. En ik ga gewoon kijken of we die kunnen ontdekken. Dienen we de ander door de ogen van de Maker ook lokaal?
Er wordt heel veel gedaan voor de nood van de ander. Als directeur van Present Den Haag zie ik ontzettend veel verschillende organisaties die voor verschillende doelgroepen opkomen. Ik zie dat ze naast de mensen gaan staan, maar altijd vanuit een bepaalde doelgroep. Present draait het erom, wij kijken naar: wat wil u als vrijwilliger? Naast wie wil u staan? En op wat voor manier dan?
Mooi en tegelijkertijd ook triest – Present heeft die hulpvragen in de (inmiddels digitale) kaartenbak zitten, en veel. Voor Den Haag kan ik zeggen dat er een stuk of 400 zijn. 200 continue hulpvragen, dat zijn instellingen van het Leger des Heils, een organisatie als Middin, voor mensen met een beperking, of organisaties die opkomen voor mensen in herstel, dus die tegen een verslaving aan het strijden zijn, ouderenorganisaties natuurlijk, die continu onze hulp nodig hebben.
Maar ook zeker, en schrik niet van het aantal, maar een stuk of 200 actuele, de ene actueler dan de andere, hulpvragen voor mensen achter de voordeur. Mensen die vanuit een instelling komen, en gelukkig in deze tijd een woning toegewezen hebben gekregen. Maar ga maar eens, als je een jonge moeder bent, in een crisisopvang hebt gezeten, in je eentje die nieuwe woning een thuis maken. Waar haal je het laminaat vandaan? Twintig pakken, drie hoog, in een portiekwoning. Hoe ga je dat doen? Vaak hebben ze kinderen. Wat doe ik met de opvang van de kinderen? Is dat geregeld? Verven, ik heb nog nooit geverfd. De muur, hoe ziet die eruit, ik heb geen flauw idee. Daar wil Present graag helpen. Maar dat doen wij niet alleen, daar hebben we uw hulp bij nodig.
Het grappige is, en vandaag hoorde ik het nog: Present, tja, dan moet ik iets met mijn handen gaan doen! Dat hoeft niet. Present heeft diverse projectvormen, die eigenlijk altijd aansluiten bij de wens van de vrijwilliger. Want wij willen graag die drempels om de ander te helpen wegnemen. Dus als dat nou is: ik wil wel iets doen, maar ik weet gewoon niet waar die hoge nood is? Ga naar je lokale Present toe, en vraag het. Wij weten het wel. Maar ook kan het zijn: ik wil het wel doen, ergens weet ik ook wel voor wie ik het wil doen, maar ik heb gewoon geen tijd. Want ik ben vast niet de enige moeder die op de zaterdagochtenden van ongeveer 8 uur ’s ochtends tot 5 uur ’s middags op die voetbalvelden staat. Het leven is al druk genoeg, maar dan wil je ook nog omzien naar de ander. Present kan helpen! Dat is niet erg, daar zijn wij voor.
‘Present heeft diverse projectvormen, die eigenlijk altijd aansluiten bij de wens van de vrijwilliger. Want wij willen graag die drempels om de ander te helpen wegnemen.’
En wij doen dus niet alleen maar praktische klussen. Wij doen ook, zoals we dat noemen, sociale klussen. Sociale projecten. En dan gaan we niet alleen dus iemand praktisch helpen, maar daar gaan we naast iemand staan. Dan gaan we bijvoorbeeld sporten met een ander of we gaan wandelen. Hoe basaal wandelen ook klinkt, het is het meest gewaardeerde onderwerp als we praten met hulpverleners. want stelt u zich voor, u bent een hulpverlener in een verpleeghuis, en u heeft de zorg voor acht dementerende ouderen. En u wilt graag dat ze naar buiten gaan, maar dat kan niet, want u staat met z’n tweeën en u heeft zorgtaken. U kunt niet met acht dementerende ouderen, die gewoon begeleiding nodig hebben, naar buiten. Maar wat als een groep vrijwilligers, acht man, aankomt en dan doen ze het samen. Dat vinden hulpverleners geweldig! Ik hoorde laatst van een vrijwilliger die ze: ik schrok wel, want de mevrouw die ik meenam, die was voor het eerst in de drie maanden dat ze daar zat, naar buiten gegaan. Die realiteit is er. Dat is ook omzien naar de kwetsbaren en de naasten hier in Nederland.
‘Ik hoorde laatst van een vrijwilliger die ze: ik schrok wel, want de mevrouw die ik meenam, die was voor het eerst in de drie maanden dat ze daar zat, naar buiten gegaan. Die realiteit is er.’
Een bekende vorm van lokaal omzien naar de ander is iets doen met een kleine groep van de kerk of de kring. Dan gaan we praktisch of sociaal omzien naar de ander. Gewoon één keer, omdat het ook iets van teambuilding geeft. Wat ik altijd al heb willen doen, is iets van een kerkmix. Dus met mensen van verschillende kerken samen omzien naar de ander. Omdat ik denk dat de overeenkomsten binnen het christelijk geloof ons meer binden dan de verschillen. En ik denk dat omzien naar elkaar, middels een Present-project, een hele praktische vorm is om samen iets te doen voor een ander en ondertussen leer je ook nog je geloofsgenoten kennen.
Wat ik nog niet heel vaak heb gezien, maar ik durf niet te zeggen dat het in Nederland nooit is gebeurd, is een kerkelijke doe-dag. We kennen NL Doet. Ik weet dat bedrijven het veel doen om hun maatschappelijk verantwoord ondernemen in te vullen. Maar ik denk dat het ook wel zou passen bij kerken. Gewoon dat één dag met zijn allen doen en zo laten zien wat kerken eigenlijk al eeuwen doen. En ook om zelf weer even te ervaren hoe makkelijk het is om in een paar uur tijd een wereld van verschil te maken voor kwetsbare personen. Soms hebben mensen weer even dat duwtje nodig, of even weer die inspiratie.
En dan nog leuker. Wat nou als je dit als kerkmix in je lokale omgeving doet. En dan met z’n allen het dorp of de stad aanpakken. Ik denk een hele mooie exercitie.
We hebben ook ruimte voor individuele vrijwilligers. Sommige Present-locaties hebben diverse flexgroepen, waarbij u zich kan aansluiten. Je kan je ook aansluiten als groepenbegeleider. Dan begeleidt u andere groepen, bedrijvengroepen, jongerengroepen, bij het doen van hun project. En hoe mooi dat je mensen dan, die soms voor het eerst vrijwilligerswerk doen, dat je mensen op dat project kan inspireren en meenemen in het omzien naar elkaar.
En wat wij ook belangrijk vinden, is dat mensen aansluiten op basis van hun expertise. Want we zijn allemaal stichtingen en er wordt van ons gevraagd dat we een schaap met vijf poten zijn. Ik heb geen HR-afdeling, geen juridische afdeling, geen communicatie afdeling, geen financiële afdeling. Dus we hebben u echt nodig, hoeft niet altijd als bestuurslid. Soms een keer onderzoek doen, of een specifieke campagne opzetten of de website aanpakken. Expertise is heel waardevol binnen een lokale Present. Dus er is echt een manier om aan te sluiten, en wij gaan u daarbij helpen.
‘Ik denk dat het belangrijk is dat we mensen ontmoeten buiten de eigen comfortabele contexten.’
En nou sta ik hier dus toch, na 7,5 jaar Present, als een advocaat van vrijwilligerswerk. Ik ben er in gaan geloven, maar wel op mijn manier. Ik doe dat op het gebied van racisme in Nederland. Het belangrijkste denk ik bij racisme is dat we de ander leren kennen. En laat dat nou precies datgene zijn waar Present zo goed in is. Dus ik ben heel blij dat ik echt een hele concrete manier heb gevonden om mensen elkaar te laten ontmoeten. Ik denk dat het belangrijk is, dat we dat doen buiten de eigen comfortabele contexten. Ik daag u dus uit om die op te gaan zoeken in uw eigen lokale gemeente.